Đánh giá hiện trạng khai thác du lịch Vĩnh Long theo hướng phát triển bền vững – có trách nhiệm

Vĩnh Long là tỉnh trung tâm đồng bằng sông Cửu Long, giữa 2 dòng sông Tiền và sông Hậu, có nhiều tài nguyên du lịch thiên nhiên và nhân văn hấp dẫn đối với khách du lịch trong nước và quốc tế. Số lượt khách du lịch tăng nhanh chóng, từ 2.500 lượt khách của những năm 1985 đến 2015 đã là 960.000 lượt khách, chất lượng dịch vụ cũng được nâng lên, thu nhập của người dân tăng đáng kể. Có thể nói Vĩnh Long là một trong những tỉnh du lịch phát triển sớm của đồng bằng sông Cửu Long.

Tuy nhiên phát triển du lịch Vĩnh Longtrong ở giai đoạn đầu còn mang nhiều tính tự phát, mặc dù có khảo sát, có định hướng,có quy hoạch nhưng thật sự chưa có sự đầu tư một cách hệ thống, chưa đúng mức và kịp thời,theo số liệu thống kê hàng năm lượt khách và doanh thu đều có tăng nhưng vẫn còn thấp so với nhiều tỉnh, vùng miền khác trong nước, thu nhập của lĩnh vực du lịch chưa cao. Mặc dù sở hữu nguồn tài nguyên du lịch tự nhiên và nhân văn phong phú và đa dạng nhưng cho tới nay chưa khai thác tương xứng với tiềm năng đó, chỉ khai thác cái sẵn có thể hiện hệ thống sản phẩm du lịch đến nay vẫn còn đơn điệu, tính chất độc đáo, giá trị nguyên bản và ý tưởng của sản phẩm du lịch hiện tại rất nghèo nàn, dịch vụ có hàm lượng giá trị gia tăng thấp. Tài nguyên du lịch cả tự nhiên và nhân văn chưa được thống kê, đánh giá, phân loại và xếp hạng để quản lý, sự khai thác bừa bãi, cạn kiệt, sử dụng sai mục đích… sẽ dẫn tới nguy cơ suy thoái nhanh giá trị của tài nguyên, tác động tiêu cực tới phát triển du lịch bền vững .

Ngày nay, đối với nhiều quốc gia đang phát triển, du lịch được coi là ngành kinh tế mũi nhọn, riêng Vĩnh Long phấn đấu đến năm 2020 sẽ là ngành kinh tế quan trọng của tỉnh. Việc phát triển của ngành du lịch Vĩnh Long để đảm bảo đạt theo mục tiêu đã đề ra cần phải đồng bộ, phải song hành cùng sự phát triển bền vững và có trách nhiệm.

Đoàn du lịch thiện nguyện tại Vĩnh Long

Vĩnh Long là một tỉnh có thế mạnh để phát triển du lịch như giàu tài nguyên, tiệm cận trung tâm kinh tế lớn – Thành phố Hồ Chí Minh, hệ thống cơ sở hạ tầng và vật chất kỹ thuật tiện nghi và hiện đại nhưng nguồn lợi thu được từ kinh doanh du lịch của tỉnh chưa có đóng góp đáng kể vào nền kinh tế của tỉnh.  

Với kết quả đạt được trong thời gian qua cùng một số nguyên nhân ảnh hưởng đến sự phát triển du lịch của tỉnh, cho thấy để phát triển tương xứng với tiềm năng sẵn có theo hướng bền vững và có trách nhiệm ngành du lịch Vĩnh Long phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức như sau :

– Cùng với cả nước, ngành du lịch của tỉnh cũng sẽ chịu tác động mạnh mẽ của những bất ổn chính trị, xung đột, khủng bố, dịch bệnh, thiên tai, khủng hoảng kinh tế, tài chính tại các nước đối tác, các thị trường truyền thống và những tác động này ngày càng mạnh mẽ hơn, khó lường hơn trong khi năng lực ứng phó của Vĩnh Long còn hạn chế, còn phụ thuộc. Cạnh tranh giữa các điểm đến cũng như thu hút đầu tư trong nước và các nước trong khu vực như Thái Lan, Malaysia, Campuchia, Indonesia, Philippines… đang dần trở nên gay gắt và quyết liệt hơn.      
 – Biến đổi khí hậu đang có tác động mạnh mẽ hơn so với dự báo, thách thức vô cùng lớn và khó lường trước ảnh hưởng của triều cường, mực nước biển dâng , xâm ngập mặn tại tỉnh đã trở thành hiện thực, ngập úng kéo dài, mưa nhiều, nhiệt độ tăng sẽ gây hư hại nhiều di tích lịch sử văn hóa, làm cho vật liệu kiến trúc nhanh xuống cấp, hư hỏng, gây lãng phí tiền của, công sức của nhà nước và người dân. Đồng thời cũng ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động vận chuyển hành khách, từ đó các hoạt động du lịch tại địa phương sẽ bị ảnh hưởng rất lớn.

 – Ngoài ra, việc xâm nhập mặn còn có tác động tiêu cực đến các tài nguyên du lịch du lịch khác của tỉnh như cây trái, thủy sản làm suy thoái, biến đổi, mất mát về lượng cũng như về giá trị phục vụ, mà đây chính là những nguyên liệu làm nên sản phẩm du lịch đặc trưng của tỉnh. Đồng thời các cơ sở kinh doanh du lịch tại các địa phương trong tỉnh tuy nhận thức được về nguy cơ của biến đổi khí hậu, về xâm nhập mặn nhưng lại thiếu kiến thức chuyên môn về thích ứng và các biện pháp giảm thiểu. Trong khi đó,các đơn vị, cơ quan chịu trách nhiệm về các hoạt động ứng phó biến đối khí hậu tuy có kiến thức khoa học rất tốt nhưng chưa nhận thức được những vấn đề khó khăn cụ thể của ngành du lịch. Điều này sẽ làm cho khả năng phát triển sản phẩm du lịch bị ảnh hưởng nghiêm trọng và tất yếu sẽ dẫn đến suy giảm các tiền đề phát triển du lịch sinh thái theo hướng bền vững và có trách nhiệm

 – Chất lượng môi trường trở thành yếu tố quan trọng cấu thành, chất lượng, giá trị của sản phẩm du lịch. Đây là thách thức vô cùng lớn về quan điểm, nhật thức và chuyên môn kỹ thuật. Ngành du lịch Vĩnh Long nếu không quan tâm, nắm bắt kịp xu hướng này sẽ đứng trước nguy cơ tụt hậu, mất thị phần và hiệu quả thấp. Sự quay lưng của du khách với điểm đến sẽ là thảm họa trên đường phát triển. 

Đoàn học sinh du lịch trải nghiệm tại Vĩnh Long

Để phát triển du lịch theo hướng bền vững nói chung và du lịch Vĩnh Long nói riêng, cần tập trung các nhiệm vụ và giải pháp sau đây :

– Tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, các địa phương về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc phát triển du lịch của tỉnh. Xây dựng một số chương trình tuyên truyền về du lịch trên các phương tiện truyền thông đại chúng địa phương giúp người dân nâng cao nhận thức về du lịch bền vững.

 – Thực hiện công tác thống kê, đánh giá, phân loại và xếp hạng tài nguyên du lịch cả tự nhiên và nhân văn để quản lý, khai thác. Quy hoạch phát triển không làm biến dạng nguồn tài nguyên.

– Xây dựng các sản phẩm du lịch đặc thù, có sức thu hút cao, đa dạng, phong phú trên ở từng địa phương trêncơ sở khai thác hợp lý các tài nguyên du lịch và không làm ảnh hưởng môi trường, không làm mai một các gía trị nguyên bản của văn hóa truyền thống. Phát triển các sản phẩm và dịch vụ du lịch giảm nghèo, và không ngừng nâng cao, cải tiến chất lượng sản phẩm du lịch.

– Đầu tư, nâng cấp các cơ sở hạ tầng, quy hoạch xây dựng bến tàu, bến xe, cơ sở phục vụ du lịch, các điểm du lịch miệt vườn, làng nghề truyền thống… gắn liền với bản sắc văn hoá và thế mạnh của tỉnh, đảm bảo chất lượng phục vụ tốt, môi trường du lịch an toàn, thân thiện và bền vững.

– Đẩy mạnh phát triển và quảng bá sản phẩm du lịch có trách nhiệm. Chủ động và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quảng bá, xúc tiến du lịch cho bằng nhiều hình thức và phương tiện thông tin: Tivi, báo, đài, website, sách hướng dẫn, tờ gấp, bản đồ, đĩa DVD, Lễ hội, hội thảo, hội chợ, triễn lãm… cả trong nước và nước ngoài, quảng bá xúc tiến có chiến lượt, có trọng điểm và lâu dài.

  – Tăng cường nhận thức về biến đổi khí hậu với phát triển du lịch, qua đó thu thập những ý kiến đóng góp, trao đổi kinh nghiệm, hỗ trợ, hợp tác lồng ghép biến đổi khí hậu vào chiến lượt, kế hoạch phát triển, nâng cao năng lực và truyền thông nâng cao nhận thức về biến đổi khí hậu cho các đối tượng liên quan trong ngành du lịch, đưa ra những giải pháp nhằm giảm tải những tác động của biến đổi khí hậu đến phát triển du lịch tỉnh.

Có thực hiện được các giải pháp trên thì mới có thể đưa du lịch Vĩnh Long trở thành ngành kinh tế có đóng góp thực sự quan trọng vào công cuộc phát triển tỉnh nhà, góp phần tích cực vào quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, vào nỗ lực xóa đói giảm nghèo cho người dân, đảm bảo an ninh, quốc phòng và góp phần đa dạng hóa sản phẩm du lịch của cả vùng, cả nước, nâng cao vị thế ngành du lịch trên cơ sở khai thác có hiệu quả và bền vững những lợi thế về vị trí, tài nguyên của tỉnh, góp phấn xứng đáng vào sự nghiệp phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh nhà./.

 Bài, ảnh : Sơn Nguyễn (Trung tâm TTXTDL Vĩnh Long)